Mistycy i magowie Tybetu” Alexandry David-Néel to kolejna znakomita pozycja wydawnictwa Zysk i S-ka z serii „Podróże retro”. Po raz pierwszy książka ta została wydana w 1929 roku, jednakże z biegiem lat jedynie zyskuje na znaczeniu. Tym bardziej, że ma praktycznie same zalety.
Alexandra David-Néel to postać intrygująca i fascynująca. Urodzona podróżniczka, która jako pierwsza Europejka dotarła do Tybetu. Zwiedziła go w czasach, kiedy cudzoziemcy mieli całkowity zakaz wjazdu na ten teren. Zafascynowana Azją postanowiła studiować orientalistykę w Paryżu. Podczas wielu lat imponujących podróży nauczyła się sanskrytu i języka tybetańskiego. To dzięki temu mogła bez tłumaczy zgłębiać tajniki buddyzmu. Pisząc o obrzędach oraz objaśniając niuanse lamaizmu nie pisze jedynie z perspektywy obserwatora-podróżnika czy fascynata-naukowca, ale jako wyznawczyni buddyzmu gdyż osiągnęła godność lamy. O jej niezwykłym 101-letnim życiu można przeczytać (w języku francuskim lub angielskim) na stronie www.alexandra-david-neel.org
Książka składa się z ośmiu rozdziałów, w których najpierw poznajemy ogólne zasady buddyzmu oraz pierwotne wierzenia bon, jak również codzienność mnichów zamieszkujących tybetańskie klasztory. Następnie wraz z autorką zgłębiamy tajemnice magicznych rytuałów.
Dzięki przytaczanym rozmowom z poznanymi magami, oświeconymi i zwykłymi praktykami buddyzmu pisarka udowadnia jak bardzo buddyzm tybetański różni się od naszych europejskich wyobrażeń o uduchowionej łagodności tego wyznania. Niewyszukane słownictwo mnichów, mroczne praktyki zakrawające o sadyzm i masochizm, demony i magia to lamaizm, którego nie znamy, a o którym dosadnie pisze autorka książki.
Alexandra David-Néel przytacza nie tylko legendy i podania, ale także opisuje nieprawdopodobne wydarzenia, których sama była świadkiem. Czytając książkę można odnieść wrażenie, że oświeceni Tybetańczycy nie tylko pokonali ograniczenia własnej cielesności, ale nawet posiadają zdolności nadprzyrodzone. Trudno powiedzieć czy wszystko o czym czytamy w „Mistykach i magach Tybetu” jest prawdą, a nie tylko literacką fikcją. Nie pozostaje jednak wątpliwością, że dzisiaj wielu naukowców jak i samych buddystów tybetańskich nie zgadza się z szerzonymi przez Alexandrę David-Néel opiniami.
Warto jednak poznać buddyzm tybetański od jego „ciemnej” strony. Ci, którzy mieli możliwość wyjazdu do Tybetu, będą mogli porównać swoje doznania z doznaniami pisarki – kobiety lamy.
„Mistycy i magowie Tybetu” to swego rodzaju dziennik z podróży. Zapis przygód, spotkań, rozmów i przemyśleń autorki. Zapis niezwykle ciekawy, bo pełen cennych informacji o Tybecie, którego już nie ma.
Jest to nie tylko sucha, naukowa faktografia, ale także przyjemna w odbiorze opowieść ubarwiona wymownymi przykładami z życia tybetańskich buddystów. Twarda oprawa, kredowy papier i piękne zdjęcia to dodatkowe atuty tej książki. Niewątpliwie pozycja ta powinna być obowiązkową lekturą dla każdego miłośnika Tybetu, a także każdego fascynata różnorodności azjatyckich kultur.
Alexandra David-Neel, „Mistycy i magowie Tybetu”, Zysk i S-ka, Poznań 2011, s. 175
