25 lutego w sklepach pojawił się 5-cio płytowy box z filmami wybitnego radzieckiego reżysera Siergieja Paradżanowa.
W skład Box’u wejdą filmy prezentowane podczas tegorocznej edycji Festiwalu Filmów Rosyjskich w ramach retrospektywy reżysera, cieszącej się niebywałą popularnością wśród publiczności. Będą to najwybitniejsze dzieła Siergieja Paradżanowa: Aszik-Kerib (1988), Barwy Granatu (1968), Cienie zapomnianych przodków (1964), Legenda o Twierdzy Suramskiej (1985), a także Kod Paradżanowa – seria pięciu filmów dokumentalnych poświęconych twórcy.
Siergiej Paradżanow, jako radziecki reżyser filmowy, jest uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców kinematografii XX wieku. W całej swojej karierze był reżyserem bądź współreżyserem około 20 filmów. W swych dziełach autor wychodzi poza ramki tradycyjnej narracji, ukazując odbiorcy magiczny język poetycki. Dialogi zastąpione są bogatą warstwą muzyczną. Filmy Paradżanowa to prawdziwa uczta dla zmysłów! Artyzm i plastyka jego utworów oddziałuje nie tylko na wzrok i słuch, ale przede wszystkim wyobraźnię. Wysublimowane obrazy i idealnie dopasowana muzyka wzbudzą emocje u każdego, choć w niewielkim stopniu wrażliwego na sztukę widza.
Wydane przez kolekcję Sputnika filmy Paradżanowa zabiorą widzów w magiczny świat poetycki, pełen symboli, rytuałów i mitów. Odnajdziemy w nich orientalne wzory, odwołania do ormiańskiej kultury, motywy ludowych legend, religii oraz obyczajów. Obrazy Paradżanowa są swego rodzaju manifestami indywidualności i wolności kreacyjnej twórcy. Filmy rosyjskiego artysty stanowią bowiem syntezę różnych rodzajów sztuki.
Seria filmów dokumentalnych „Kod Paradżanowa” przybliży widzom sylwetkę samego artysty. Poznają oni prywatne życie ekscentrycznego mistrza, jego wzloty i upadki. Listy z więzienia, dokumenty z planu filmowego oraz archiwalne zdjęcia z niekonwencjonalnych sesji fotograficznych – to tylko niektóre elementy fascynującego „Kodu Paradżanowa”.
Premierze Box-u Paradżanowa towarzyszyć będą różne imprezy kulturalne, takie jak pokazy przedpremierowe z udziałem dziennikarzy i twórców filmowych, dyskusje poświęcone twórczości Paradżanowa, konkursy dla widzów oraz inne.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęły: Filmoteka Narodowa, Łódzka Szkoła Filmowa oraz Muzeum Kinematografii w Łodzi.
Opisy filmów:
ASZIK – KERIB
Gatunek: Dramat
Reżyser: Siergiej Paradżanow, Dawid Abaszydze
Zdjęcia: Albert Jawurian
Rok produkcji: 1988
Obsada: Jurij Mgojan, Sofiko Cziaureli, Wieronika Metonidze, Ramaz Czchikwadze, Konstantin Stiepankow, Barbara Dwaliszwili, Dawid Abaszydze
Dramat romantyczny oparty na motywach poematu XIX-wiecznego pisarza rosyjskiego – Michaiła Lermontowa. Jeden z najwybitniejszych filmów Siergieja Paradżanowa. Malarskie kino o intensywnej barwie i orientalnym wzorze. Poświęcony pamięci Andreja Tarkowskiego.
Aszik-Kerib, oprócz krystalicznie czystego serca, pięknego głosu i tureckiej bałałajki nie ma nic. Pewnego dnia na jednej z weselnych uczt, spotyka Magul-Megeri, przepiękną córkę bogatego, tureckiego kupca. Z powodu różnic majątkowych, ślub kochanków nie jest możliwy. Aszik – Kerib postanawia wyruszyć na siedem długich lat w poszukiwaniu bogactwa, dzięki któremu ma zdobyć zgodę na poślubnie córki kupca. Wraca w dniu kiedy jego ukochana ma zostać wydana za innego…
BARWY GRANATU
Gatunek: Poetycki
Reżyser: Siergiej Paradżanow
Zdjęcia: Suren Szachbazian
Rok produkcji: 1968
Obsada: Sofiko Cziaureli, Melkon Alekian, Wilen Galstian, Gorgij Gegeczkori, Spartak Bagaszwili, Medea Dziaparidze
Film uważany za fenomen kulturowy. Manifestacja indywidualności i wolności kreacyjnej twórcy.
Barwy granatu Siergieja Paradżanowa opowiadają historię XVIII-wiecznego ormiańskiego poety Sajat-Nowy. Film jest serią poetyckich obrazów, wypełnionych rozmaitymi symbolami i alegoriami odwołującymi się do ormiańskiej tradycji i kultury. Losy głównego bohatera poznajemy poprzez poszczególne etapy życia: począwszy od dzieciństwa, poprzez młodość,
a kończąc na śmierci Sayat-Novy w klasztorze. Jest to historia tragiczna. Nieszczęśliwa
i zakazana miłość poety do córki króla zmusza go do opuszczenia dworu. Wybiera on więc życie w odosobnieniu, które zostaje gwałtownie przerwane przez najazd perskiego szacha. Barwy granatu, pomimo zmian wprowadzonych przez sowieckich cenzorów, są słusznie zaliczane do najwybitniejszych dzieł Paradżanowa.
CIENIE ZAPOMNIANYCH PRZODKÓW
Gatunek: Dramat
Reżyser: Siergiej Paradżanow
Zdjęcia: Jurij Ilienko
Rok produkcji: 1964
Obsada: Iwan Mykołajczuk, Łarisa Kadocznikowa, Tatiana Bestajewa, Nikołaj Gryńko, Leonid Engibarow, Nina Alisowa, Aleksandr Gaj, Neonila Gniepowskaja
Dzięki temu obrazowi światu objawił się nowy genialny twórca posługujący się unikalnym językiem łączącym malarstwo i film.
Film wykorzystuje motywy ludowych legend, religii i obyczajów. Przenika w głąb treści archaicznej kultury, w skomplikowany świat symboli, rytuałów i mitów. Jest to historia miłości huculskich Romea i Julii na tle dramatów egzystencjalnych i tragicznego losu ludzkiego. Niebywałe piękno dawnych kostiumów, wysokogórskich pejzaży, tajemniczość pogańskich rytuałów, egzotyczne brzmienie melodii ludowych i nieprawdopodobne bogactwo języka stawiają ten film w szereg uznanych arcydzieł kina światowego.
LEGENDA O TWIERDZY SURAMSKIEJ
Gatunek: Dramat
Reżyser: Siergiej Paradżanow, Dawid Abaszydze
Zdjęcia: Jurij Klimienko
Rok produkcji: 1985
Obsada: Weriko Andżaparidze, Lewan Uczanejszwili, Sofiko Cziaureli, Lejla Alibiegaszwili, Zurab Kipszidze, Duduchana Cerodze
Film stylistycznie powiązany z Barwami Granatu, składający się z serii ruchomych obrazów.
Surrealistyczna i oniryczna stylistyka z minimalną ilością dialogów.
Obraz poświęcony jest gruzińskim wojnom wszechczasów i wojownikom poległym za ojczyznę. Oparty na dawnej gruzińskiej legendzie, w której naród chcąc obronić kraj przed napaścią nieprzyjaciela, budował twierdzę. Ta jednak, zawsze w momencie kończenia, padała w gruzach. „Ściana utrzyma się, jeżeli zostanie w nią wmurowany piękny młodzieniec” – przepowiedziała wróżka. Aby ratować ojczyznę znalazł się śmiałek, który dał zamurować się w ścianie twierdzy. Dzięki tej ofierze budowla powstała i nikt, oraz nic nie mogło jej zburzyć.
KOD PARADŻANOWA:
WSPOMNIENIE O SAJAT-NOWIE
Gatunek: Dokument
Reżyser: Lewon Grigorian
Rok produkcji: 2006
Czas trwania: 30 min.
Słynne arcydzieło Paradżanowa Sajat-Nowa było administracyjnie przemontowane
i otrzymało tytuł Barwy granatu. Negatyw był pocięty, a przejrzysta fabuła została zmieniona i zagmatwana. Po czterdziestu latach, kilka wyciętych przez cenzurę epizodów, cudem zostało odnalezionych w jednej z ciemnych piwnic Wytwórni Filmowej Armenfilm. Lewon Grigorian, były asystent reżysera na planie Sajat-Nowy, odtworzył oryginalną wersję tego filmu i opowiedział jego pasjonującą historię.
ORFEUSZ SCHODZI DO PIEKŁA
Gatunek: Dokument
Reżyser: Lewon Grigorian
Rok produkcji: 2003
Czas trwania: 28 min.
Opowieść o „pogrążeniu się w piekle”- latach, które Paradżanow spędził w łagrach zaostrzonego rygoru. Listy Paradżanowa z miejsca więzienia stanowią tragiczną kronikę
i unikatową spowiedź. Kto był jego Wergiliuszem w tym piekle i czemu zaczął on ilustrować Ewangelię, poświęcając ten cykl rysunków Pasoliniemu?
EROS I TANATOS
Gatunek: Dokument
Reżyser: Lewon Grigorian
Rok produkcji: 2005
Czas trwania: 34 min.
Film bada dwa podstawowe motywy twórczości Paradżanowa: Eros i Tanatos (Miłość
i Śmierć). Rozmyślania o tych wiecznych i nieodgadnionych sakramentach ludzkiego życia przewijają się w jego filmach i rysunkach za pomocą unikalnego, właściwego tylko Paradżanowi języka.
JA, SERGIEJ PARADŻANOW
Gatunek: Dokument
Reżyser: Lewon Grigorian
Rok produkcji: 2001
Czas trwania: 24 min.
Film przybliża sylwetkę Siergieja Paradżanowa – wielkiego, ekscentrycznego mistrza. Pokazuje jego dom, otoczenie w którym żył i pracował. Wykorzystuje unikalne fragmenty materiałów dokumentujących prace reżysera na planie filmowym oraz archiwalne zdjęcia
z niekonwencjonalnych sesji fotograficznych.
ANDREJ I SERGIEJ
Gatunek: Dokument
Reżyser: Lewon Grigorian
Rok produkcji: 2002
Czas trwania: 39 min.
Film na zasadzie dychotomii analizuje postaci dwóch genialnych twórców: Andreja Tarkowskiego i Siergieja Paradżanowa. Są od siebie diametralnie różni, wzajemnie się wykluczający, jednak jako całość, całkowicie się uzupełniają. Jeden jest introwertykiem drugi ekstrawertykiem. Jeden uprawia kino minimalne drugi ekstremalne. Jeden jest zupełnym przeciwieństwem drugiego. Dokument poddaje analizuje twórczość artystów, wspólną dla nich symbolikę i wykorzystywane motywy. Mówi też o ich przyjaźni i wzajemnych relacjach.
