Czwarty pożar Teheranu Marka Kęskrawca to kolejna książka ze znakomitej serii reporterskiej Wydawnictwa WAB – Terra Incognita.
Tytuł nie odpowiada w pełni treści książki. Demonstracje w Teheranie w 2009 roku to tylko punkt wyjścia do opowieści o Iranie – jego historii, kulturze, mieszkańcach.
Iran to kraj kontrastów. Jak pisze sam autor – Delikatność i umiłowanie poezji sąsiadują ze skrajnym okrucieństwem. W którym teherańska inteligencja zafascynowana jest Zachodem, kocha filmy Kieślowskiego i zapuszcza wąsy na cześć Wałęsy, a równocześnie nosi w sercach ogromny żal za dawne upokorzenia: zamach stanu zorganizowany przez CIA czy pełne obojętności milczenie świata, kiedy Saddam Husajn zrzucał na Iran broń chemiczną. To kraj, w którym studiuje bardzo duży odsetek dziewczyn, gdzie kobiety angażują się w działalność polityczną, biznesową, artystyczną i które muszą na co dzień nosić na głowie obowiązkową chustę, zakrywającą włosy. Walka między tradycją, sięgającą czasów Mahometa, a nowoczesnością trwa na każdym kroku, także wśród elity duchowieństwa, która dzieli się na ajatollahów bardzo ortodoksyjnych i tych bardziej liberalnych, chcących udowodnić światu, że możliwe jest zbudowanie nowoczesnego państwa w zgodzie z zasadami Koranu.
Marek Kęskrawiec jest zafascynowany Iranem, jednocześnie zachowuje do niego zdrowy dystans, nie unika krytycznych spostrzeżeń, na przykład na temat irańskiej etykiety grzecznościowej – ta`rof, która często prowadzi do tego, że nie wiemy co tak naprawdę myślą mieszkańcy Iranu.
Książka jest świetnie zdokumentowana. Widać, że autor spędził dużo czasu w salach bibliotek, z drugiej strony swoją wiedzę w znacznej mierze czerpie z rozmów ze spotkanymi ludźmi. Kęskrawiec obala wiele stereotypów na temat Iranu, który kojarzy nam się najczęściej z długimi brodami ajatollahów i próbami budowy bomby atomowej. Iran to fascynujący i wielobarwny kraj, niezbyt często odwiedzany przez turystów – tym bardziej, w trakcie czytania książki, nabrałem ochoty na spakowanie plecaka i odwiedzenie tego miejsca.
Bardzo ciekawa publikacja, nie tylko dla osób zainteresowanych Bliskim Wschodem.
Marek Kęskrawiec (ur. 1967) – dziennikarz „Newsweeka”, reportażysta; dwukrotny zdobywca nagrody Grand Press, laureat nagrody im. Beaty Pawlak w 2010 roku.
