Stambuł to olbrzymia metropolia, która rozrasta się z dnia na dzień. Jeszcze w latach pięćdziesiątych miasto zamieszkiwało tylko milion osób. Dziś liczba ta sięga 12 milionów (a nieoficjalnie mówi się nawet o 20 milionach) i nic nie wskazuje, aby miała się zmniejszyć. Ten gwałtowny wzrost, niekoniecznie poddający się planom zagospodarowania przestrzennego oraz położenie na brzegach cieśniny Bosfor stwarza wiele problemów. Jednym z nich jest komunikacja miejska.
Przez cieśninę przejechać można korzystając z tylko dwóch mostów, które w godzinach szczytu są często zakorkowane. Dlatego bardzo ważny element stambulskiego transportu stanowi komunikacja wodna. Jest ona dobrze rozwinięta i nadaje miastu swoisty urok.
KOMUNIKACJA WODNA
Prom jest najbardziej charakterystycznym środkiem transportu w Stambule. Kursuje regularnie, zawsze w tym samym czasie i co najważniejsze, niezależnie od natężenia ruchu drogowego. Poza tym, na promie usiąść można przy stoliku, zjeść tosta, wypić herbatę i poczytać gazetę, jednocześnie podziwiając piękne miasto za oknem. Sieć promowa obsługuje Bosfor, Złoty Róg, oraz dzielnice położone nad Morzem Marmara, w tym Wyspy Książęce. Ruch na Bosforze ogranicza się głównie do południowego ujścia cieśniny. Promy różnią się wielkością i szybkością przemieszczania się. Najbardziej popularne (obsługiwane wyłącznie przez firmę IDO ? największą firmę promową) są dość wolne. Łatwo je poznać, to duże, spalinowe statki z charakterystycznymi żółto – białymi kominami. Kolejnym rodzajem promów są obsługujące praktycznie te same trasy, mniejsze choć nieco szybsze promy firmy TurYol. Poza tymi dwiema korporacjami połączenia oferują również małe firmy posiadające niewielkie jednostki. Ostatnim typem promów, są duże i bardzo szybkie katamarany (obsługiwane przez IDO), pływające pomiędzy odległymi portami na wybrzeżach Morza Marmara. Oprócz promów pasażerskich, na trasie: dworzec kolejowy Sirkeci ? dworzec autobusowy Harem, co pół godziny pływa prom samochodowy, który stanowi uzupełnienie dla dość oddalonych od siebie dwóch mostów. Największymi przystaniami promowymi są Bostanc? i Kad?köy (strona azjatycka) oraz Eminönü (strona europejska). Katamarany startują z położonego przy europejskim lotnisku Bak?rköy i poprzez Yenikap? i Kad?köy docierają do Bostanc?.
Łódki ? nie są zbyt popularne, ale można z nich skorzystać np. aby dostać się z przystani w dzielnicy Eyüp na drugą stronę Złotego Rogu. Przepłynięcie kosztuje ok 1,25TL od osoby, a za negocjowalną stawkę można nawet przepłynąć do oddalonej o kilka kilometrów przystani Eminönü.
KOMUNIKACJA LĄDOWA
Autobus ? w Stambule sieć autobusowa pokrywa praktycznie całe miasto i dociera nawet do okolicznych wiosek. Część autobusów kursuje 24 godziny na dobę, co czyni je idealnym środkiem komunikacji w nocy, gdyż są zdecydowanie tańsze od taksówek, z kolei promy (z małymi wyjątkami) przestają kursować o 23. Największą wadą autobusów są, powszechne w tak olbrzymiej metropolii, korki.
Dolmusz (minibus) ? typowo turecki środek komunikacji. Tak jak autobusy, niebieskie dolmusze kursują praktycznie po całym mieście. Ceny kursów różnią się w zależności od długości trasy. Za przejazd płaci się kierowcy, a gdy minibus jest pełen ludzi podaje się pieniądze poprzez innych pasażerów i w ten sam sposób otrzymuje się resztę. Dolmusze mają tę przewagę nad autobusami, że zatrzymują się praktycznie wszędzie (a nie tylko na przystankach) i często wybierają mniej uczęszczane trasy (które swobodnie zmieniają w przypadku korków).
Tramwaj ? sieć tramwajowa nie jest w Stambule dobrze rozwinięta, a dwie z 4 lub 5 linii to zabytkowe tramwaje (nostaljik tramvay) służące bardziej turystom lub emerytom, jako że z łatwością można je wyprzedzić jadąc na rowerze. Jednak linia nr 38 (niewiadomo dlaczego linie te mają tak wysoką numerację, skoro jest ich tak mało) łącząca przystań Kabataş z dalekim Zeytinburnu jest bardzo przydatna. Łączy ona 3 przystanie promowe (Kabataş, Karaköy, Eminönü) z metrem, którym można dojechać na międzynarodowy dworzec autobusowy oraz lotnisko.
Metro ? Stambuł tak samo jak Ankara posiada dwie linie metra. Obie po stronie europejskiej. Jedna z nich łączy stację Aksaray w dzielnicy Fatih z Lotniskiem, zahaczając po drodze o dworzec autobusowy, a druga plac Taksim z dzielnicą ogromnych biurowców ? Leventem. Niestety powyższe linie nie krzyżują się w żadnym miejscu i aby dostać się z jedne do drugiej, należy po drodze zmienić środek transportu.
Metrobus ? stosunkowo nowy i ciągle rozwijający się wynalazek. Metrobus to specjalny rodzaj autobusu poruszający się po odrębnym pasie ruchu, niedostępnym dla innych pojazdów, co czyni go bardzo szybkim i efektywnym środkiem komunikacji miejskiej. Jak na razie operuje on na jednej linii po europejskiej stronie, która w najbliższym czasie zostanie przedłużona aż do azjatyckiej dzielnicy Kad?köy.
Banliyö (kolejka podmiejska) ? składa się z dwóch linii (po jednej na każdy kontynent) startujących z dwóch najważniejszych stacji kolejowych ? Haydarpaşa (Azja) i Sirkeci (Europa). Obie linie przebiegają wzdłuż wybrzeży Morza Marmara i używają tej samej trakcji kolejowej, co pociągi dalekobieżne. Linia europejska kończy swój bieg na stacji Halkal?, a azjatycka w Gebze, leżącym już poza administracyjnymi granicami metropolii.
Taksówka ? stambulskie taksówki są żółte, dość nowe choć niezbyt wygodne. Szczególnie widoczne są w nocy, kiedy to ruch autobusów i dolmuszów jest ograniczony. Czasami wydaje się, że w mieście nie ma innych pojazdów oprócz taksówek. Jednak sobotnia noc na placu Taksim wystarczy żeby zorientować się, dlaczego plac ten nazywa się Taksi(m). Ceny przejazdów taksówkami są wyższe niż w Polsce, jako że benzyna kosztuje w Turcji około 6 zl za litr.
Nietypowe środki komunikacji ? tę kategorię obejmują środki transportu rzadko spotykane w innych miastach, a mianowicie: dwie podziemne kolejki linowe (funikulary), z czego jedna, zwana tunelem (łącząca Karaköy z wieżą Galata) została zbudowana przez Francuzów w 1875 roku i rości sobie prawo do bycia najstarszym metrem w kontynentalnej Europie, natomiast druga (łącząca Kabataş z placem Taksim) jest bardzo nowoczesna. Inną ciekawostka to jest nadziemna kolejka linowa w dzielnicy Eyüp. Swoją krótką trasę zaczyna przy przystani nad Złotym Rogiem, a kończy na szczycie wzgórza, na zboczach którego rozciąga się wielki cmentarz. W dzielnicy Beşiktaş znajduje się kolejna kolejka linowa kursująca między przystankami Maçka i Taşk?şla. Jej trasa jest zdecydowanie dłuższa od trasy Eyüpskiej odpowiedniczki.
O cenach przejazdów piszemy tutaj
